Adikamus Sunda-Indonesia (A)

a sunting

kp dr aa.

a-1 sunting

[JwKn] awl ber-: aputra, berputra(kan). ayuda, berperang.

a-2 sunting

(dan an-) [Indo-Eropa] awl (bentuk ingkar) tidak; bukan; tanpa: ahimsa, tanpa luka. ket a- digunakan di muka kata berawalan konsonan: agami, agama, harf, tdk berubah, ketetapan. Sedangkan an- digunakan di muka kata berawal vokal. ananta, tak berbatas, infinit.

aa sunting

[var aang] n abang; kakak lelaki. Lj akang.

aang sunting

var dr aa.

abab sunting

n udara pernafasan yg keluar dr hidung atau mulut.

abad sunting

[Ar] n abad; kurun waktu seratus tahun.

abah sunting

(seringkali disingkat menjadi bah)

[Ar] n bapak; kakek.

abah-abah sunting

n perangkat; peranti; perkakas.

abang sunting

[Jw] adj merah: T~ Abang, harf, tanah merah. Þ beureum. idm ~-abang lambé [harf, merah-merah bibir] bb hanya utk menyenangkan hati lawan bicara saja (ttg omongan).

abar1 sunting

adj indah; bersinar-sinar.

pangabaran sunting

n kekuatan batiniah yg membuat jadi berwibawa.

abar2 sunting

ngabar sunting

(atau ngabar-ngabar) v menghunus (senjata tajam).

abdas sunting

[Pers] {hal; wulu akr} v, n (ber)wudu; abdas.

abdi1 sunting

[Ar] n budak belian; hamba sahaya: lembur ~, (Rigg.) kampung yg berpenduduk budak belian. urang ~, (Rigg.) budak belian.

abdi2 sunting

[Ar] {hal; kuring akr, aingkas} kgo saya.

abdu sunting

[Ar] = abdi.

abdul sunting

[Ar] n, Isl. hamba : digunakan dlm nama orang spt Abdullah, hamba Allah. Abdurrahman, hamba Yang Maha Pengasih.

abéh sunting

Þ ambéh.

Abel sunting

[Ibr] n Habil; anak Nabi Adam a.s. Þ Kain.

aben sunting

[Jw] {hal; adu akr} v adu.

ngaben sunting

v mengadu(kan), menyabung (benda, binatang dsb).

ngabenkeun sunting

v mengadukan, menyabung binatang, dsb.

aben-abenan sunting

n sesuatu (binatang, benda dsb) yg diadukan (disabung).

aber sunting

ngaber sunting

atau aber-aberan v pergi ke tempat yg jauh. Þ ngablu.

abéwara sunting

Þ béwara.

abi sunting

[Skt] sifatnya, karakternya.

Abiasa sunting

atau Abiyasa n (wayang) nama salah satu leluhur Kurawa dan Pandawa.

abid sunting

[Arab] n budak belian; hamba sahaya, terutama yg berjenis kelamin laki-laki. Þ jariah.

abig sunting

atau abig-abig [var ampig] n tebar layar; bagian rumah berbentuk segitiga yg menutupi ruang antara dua kasau jantan yg bersilang.  

Abimanyu sunting

atau Angkawijaya (Wayang) anak lelaki Arjuna dan Subadra.

abir sunting

péso ~ sunting

n pisau tipis utk merajang bumbu di dapur.

abis sunting

[Jk] v habis. Þ béak. ~ bulan sehabis suatu bulan berlalu; awal bulan.

abjad sunting

[Ar] n abjad; alfabet.

ablag sunting

[var aplak]

ngablag sunting

v 1 terbuka lebar (ttg pintu, jendela): panto hareup -- teu dipeundeutkeun, pintu depan terbuka lebar tdk ditutup. 2 sangat luas: pasawahan -- hareupeun gunung, persawahan luas di muka gunung.

ublug-ablag sunting

adj, v luas; leluasa.

ablu sunting

ngablu sunting

v bermain tanpa tentu arah tujuan, terutama ke tempat yg jauh: -- ka mana budak téh, nya? bermain ke mana anak itu, ya?

ablu-abluan sunting

v bepergian tak tentu arah tujuan, terutama ke tempat yg jauh.

abnormal sunting

[Bld] adj abnormal; menyimpang dr yg normal.

aboi sunting

Mal. Babah-Kuwu, wekmister, bék.

abolisi sunting

[Bld] n abolisi; penghapusan; peniadaan.

abon sunting

n abon; daging yg diserai-seraikan.

nyieun ~ sunting

(jenaka) mengambil sesuatu tanpa diketahui oleh pemiliknya dan membaginya menjadi dua atau beberapa bagian serta dibawa secara terpisah oleh dua atau lebih orang.

ngabon sunting

v membuat abon.

aboné sunting

[Bld] n orang yg berlangganan. → abonemen.

abonemén sunting

[Bld] abonemen; hal berlangganan. → aboné.

abong sunting

interj (kata yg diucapkan jika ada sesuatu yg tdk terterima di hati) masak; masak iya: ~ duit sakitu waé teu boga, masak uang sebanyak itu saja tdk punya.

abong-abong sunting

atau abong kéna atau kéna-kéna

adv mentang-mentang.: abong kéna jadi raja teu sirikna mupuas, mentang-mentang jadi raja selalu merendahkan orang lain. idm ~ biwir teu diwengku, ~ létah teu tulangan pb berkata seenak perutnya sendiri shg menyinggung perasaan orang lain.

abot sunting

(hal; beurat akr) adj berat: sesah diangkat da ~, susah diangkat karena berat.

kaabotan sunting

kaberatan, teu werat; ting. berat; kadé kaliru jeung kabeuratan;

ngabotkeun sunting

v mempercayakan (ka, kepada).

kaabot sunting

n rasa khawatir.

kabot sunting

q.v.

abra sunting

[Skt] adj bagus, bersih, jernih.

abrag1 sunting

adj besar dan kasar. bako ~ atau bako obrog, tembakau dng potongan besar-besar yg biasa dipakai utk sugi (sisig).

abrag2 sunting

abrag-abragan sunting

v melompat-lompat di sepanjang jalan. Þ abrét-abrétan, ajrét-ajrétan.

abrahana sunting

[Skt] Þ  barana.

abrak sunting

n mika; bahan galian yg jernih spt kaca.

Abrapuspa sunting

(Wayang) n nama kuda dlm kisah Batara Kresna.

abreg sunting

[var ambreg]

saabreg-abreg sunting

adj banyak sekali; seabrek: seuseuheun meni --, cucian bertumpuk banyak sekali.

ngabreg sunting

→ ambreg (ngambreg).

abrét sunting

[var kdas abrit, abrut, ajrét], ngabrét  atau abrét-abrétan v lari dng melompat-lompat: kuda ngabrét leupas ti gedogan, kuda lari melompat-lompat lepas dr kandangnya.

tingalabrét sunting

v banyak orang (binatang dsb) lari dng melompat-lompat.

abrik sunting

ubrak-abrik sunting

v obrak-abrik.

ngubrak-ngabrik sunting

v mengobrak-abrik.

abring sunting

ngabring sunting

v berjalan beramai-ramai (bersamaan).

ngabring-ngabring sunting

v berjalan mengiringi sesuatu.

abring-abringan sunting

adv berjalan ke sana ke mari secara bersama-sama tanpa tujuan yg pasti.

abrit sunting

[var abrét]

abrit-abritan sunting

v melompat-lompat. → ajrét, ajrut.

abrug sunting

abrug-abrugan sunting

v meronta-ronta. Þ adug-adugan.

abruk sunting

kata antar utk menyatukan sesuatu ke suatu tumpukan.

ngabrukkeun sunting

v menyatukan menjadi satu tumpukan.

saabrukan sunting

n satu tumpukan.

abrul sunting

ngabrul sunting

v keluar (pergi dsb) bersama-sama.

abrulan sunting

n rombongan yg keluar (pergi dsb) bersama-sama.

abrul-abrulan sunting

v berjalan bersama-sama tanpa tentu arah tujuan.

abrus, ngabruskeun v menyatukan ke dalam satu wadah yg bagian utamanya adalah barang cair, spt panci sayuran yg sedang dimasak. Þ brus.

abrut, abrut-abrutan v melompat-lompat.

absén n absensi.

ngabsén v mengabsen.

absénsi n absensi.

absés n abses; bengkak berisikan nanah.

abstéin v abstain.

abstrak adj abstrak; niskala; tdk berwujud fisik.

abu [Ar] n bapak; ayah : digunakan pd nama orang, spt A~ Bakar [harf, ayah sang perawan], khalifah pertama, mertua nabi Muhammad (ayah Siti Aisyah).

abur, aburan v bebas berkeliaran. jalma --, buronan.

mabur [um- + abur] v minggat; kabur.

diabur v psf dibiarkan mencari makan sendiri (ttg hewan peliharaan). Þ dikencarkeun, diumbar.

abur-aburan v pergi jauh dan berpindah-pindah tempat.

abus {akr; lebet hal} v (jm arabus) masuk. ~na ka jero guha, masuknya ke dlm gua. Þ asup. Bd laan, udar.

abuskeun v masukkan. -- kana tempatna, masukkan ke tempatnya.

aca n 1 (Bogor) abang; kakak lelaki. 2 (Aca) nama lelaki Sunda.

acah1 interj 1 (Rigg.) (kata seru yg diucapkan ketika bertemu seseorang yg tdk terduga). 2 (Acah) nama perempuan Sunda.

acah2 n liur yg menetes. Þ acay, aday.

acak1 adj acak, tdk beraturan. Þ kacak.

ngacak v sebarang, sembarangan, tanpa aturan: nyokotna tong --, mengambilnya jangan sembarangan.

ngacak-ngacak v mengacak-acak.

acak-acakan adj acak-acakan.

acak2, ngacak v membuang rumput dng sampah: -- sawah, membuang rumput dan kotoran di sawah yg telah dicangkuli.

acalok (Rigg.) Þ aclog.

acan (seringkali disingkat menjadi can) belum: can mandi-mandi acan, mandi juga belum.

acan1 {akr; seringkali disingkat menjadi can akr atau teu acan atau tacan hal} adv belum: manéhna acan mayar béayana, ia belum membayar biayanya. ket seringkali disingkat menjadi can.

acan2 part  (kata pengukuh utk jumlah yg sedikit atau utk makna kata yg hampir-hampir negatif) pun; jua; juga: teu dibéré saeutik-eutik acan, tak diberi sedikit jua pun. teu muka kaca - muka kaca acan, membuka kaca juga tdk.

acar [Pers] n acar; makanan penyedap yg dibuat dr buah-buahan dan sayur-sayuran yg diasamkan dng cuka.

acar, acar-acar NB 84-p.6, NB 58 p 1.

acay n iler; liur yg menetes.

ngacay v mengiler; meneteskan liur.

acéh [dr Acéh, wilayah paling utara di Sumatera] n sj rambutan yg daging buahnya mudah mengelupas ketika dimakan.

acelok Þ aclok.

acéng n 1 panggilan yg digunakan oleh orang berumur thd anak lelaki. Lj ujang. 2 (Acéng) nama lelaki Sunda.

aceuk [< lanceuk, kakak] n kakak perempuan. Þ euceu.

aci1 [Cn] n kakak perempuan.

aci2 n tepung. ~ sampeu, tepung singkong. ~ kawung, tepung dr pohon enau. ~ konéng, tepung dr tumbuhan  Ki Konéng. NB 74 p 3.

acis Þ cicis.

acleng, ngacleng v 1 mencelat, terlontar (ttg benda kecil). 2 melompat, loncat (ttg hewan kecil). Bdk ajleng.

aclog [var aclok, acalok, acelok] v gerakan melompat seperti kodok.

aclog n lompat(an). -- bangkong, lompat kodok, lompatan yg mirip lompatan kodok. Þ luncat.

ngaclog v melompat spt kodok. Þ luncat, ngajleng.

aclok Þ aclog.

aco, ngaco adj, v 1 mengaco; tdk sesuai dng aturan. 2 bicara tdk karuan.

acos, ucas-acos adv tak kunjung masuk ke lubang (terutama lubang yg kecil).

acreug [var aclog], acreug-acreugan v melompat-lompat.

acreug-acreugan v melompat-lompat; berjingkrak-jingkrak. ajrag-ajragan.

acuk (hal; raksukan hal; baju akr) n baju, pakaian.

diacuk v memakai pakaian.

acung1 n, ark sj bunga yg biasanya ditaburkan di atas jasad orang yg telah meninggal.

acung2, ngacung v 1 tunjuk tangan; mengacungkan tangan. 2 ereksi (ttg penis).

adab1 n adab; kesantunan; kesopanan.

adab2 n azab. NB 66-akh.

adah [var aduh] interj (kata seru utk menyatakan keterkejutan atau jika menemukan sesuatu yg tdk diinginkan). Þ alah.

adak [var dadak], ngadak-ngadak adv tiba-tiba; sontak; mendadak.

Adam [Ar] n Adam; manusia pertama yg diciptakan Tuhan.

adas (atau kacang adas) n 1 sj kacang yg bercangkang kuning. 2 adas manis, Anethum graveolens.

adat [Ar] n 1 adat; kebiasaan; tradisi. 2 watak; karakter. goréng ~, berwatak jelek, mudah marah.

adeg n 1 rupa, postur (tubuh). 2 sikap dlm tarian.

adegan n 1 bangunan, struktur: -- kalimah, bangunan (struktur) kalimat. -- basa, bangunan (struktur) bahasa.

adeg n sikap berdiri.

ngadeg v berdiri.

adek adj kena, menempel. Þ antel.

adén [< radén] n tuan muda.

adén-adén n anak harimau.

adénda n adinda.

adeuh1 [bd aduh] interj (dikatakan jika melihat orang lain memperoleh sesuatu yg menggembirakan).

adeuh2 n pertimbangan.

adi- bter luhur; luhung; agung: adipati, gelar bagi bupati (harf, tuan yang agung).

adi n adik.

adi1 n (kata yg digunakan utk menandai sesuatu yg tinggi, luhur). adipati, bupati. adi ningrat, gelar utk petinggi Jawa atau Sunda.

adi2 n adik. ~ beuteung, adik istri. ~ daheuan, kakak istri.

adigung adj sombong; takabur.

adil adj adil.

adipati n gelar utk bupati pd zaman dulu.

adol atah ~ adj kurang ajar.

adon*, ngadon v 1 mengerjakan sesuatu (di luar tempat tinggalnya). 2 (makna?) -- paraséa, ... bertikai.

ador, ngador (atau udar-ador) v bepergian jauh tanpa tujuan yg pasti.

adu {akr; aben hal} v adu. ~ biru, mencampuri urusan orang lain. montong ~ biru ka masalah aing, janganlah mencampuri urusanku. domba ~, domba aduan, domba yg biasa diadu.

adu, ngadu

bb ngadu angklung KU 189-ngadu

adug v menendang-nendang. adug lajér, meronta-ronta.

adug-adugan v meronta-ronta.

adug

adug lajér v menangis meronta-ronta. adug songkol (def).

aduh [bd adeuh] interj (kata seru utk menyatakan kesedihan). ~, punten pisan abdi teu tiasa nulungan, aduh, maafkan saya tak bisa menolong.

aduk v aduk.

adukeun n adukan.

ngaduk v mengaduk.

adus v mandi. NB 80 p 5.

aduy adj larut, berubah menjadi cair. Þ ayud, ajur.

aéb n aib; hal yg memalukan.

aéh interj (kata utk menyatakan sesuatu yg hampir terlupa, kaget, atau heran) eh. aéh, agan, ké heula aki badé tumaros, eh, juragan, nanti dulu, kakek mau bertanya.

ngaéh v tdk berhenti meminta sebelum diberi.

aén1 n ain. pardu aén, fardu ain; kewajiban perseorangan.

aén2 adj jelas; kentara. ningal kalayan aén, melihat dng jelas.

pb keuna ku aén KU 135 -keuna.

aeuk, aeuk-aeukan v menangis …

agag, agag-agagan adv ragu-ragu (dlm melaksanakan suatu perbuatan).

agama [Skt] n 1 undang-undang Kerajaan Majapahit. 2 agama. agama Serani, agama Kristen. agama Selam, agama Islam. agama Auda, agama Buddha.

agan n juragan.

agéh, agéhan v sisakan (utk orang lain).

ngagéhan v menyisakan (utk orang lain).

agem1 [Skt], ngagem v menganut.

agem2 adj bersuara rendah dan dalam (spt suara bass).

agem3 adj mulia; tinggi. ~ naker, hebat sekali.

piagem q.v.

agem4 Þ piagem.

ageng [var dr ageung] adj besar; akbar. nu pohara ~na, yg sangat besar.

ager1, ager-ageran v muntah dlm jumlah yg banyak.

ager2, ager-ageran v tertawa berulang kali. Þ akey-akeyan.

ager3 n agar-agar. 1tumbuhan laut yg dapat dimakan, Gracilaria lichenoides atau Euchema spinosum. 2 makanan yg dibuat dr tumbuhan ini.

ageung [var ageng] {hal; gedé akr} adj besar; akbar.

agréng adj megah; besar dan bagus (ttg bangunan). Þ sigréng.

agul v sombong; takabur.

agung, ngagungkeun NB 55 -cpl.

agus n 1 kata hormatan yg dipakai utk menyapa orang. 2 (ark) gelar bagi anak yg ayahnya bergelar Mas. 3 (Agus) nama lelaki.

ah interj (digunakan utk menampik pembicaraan lawan bicara). Ah, cek kami mah teu kitu. Ah, menurut saya tdk begitu.

ah interj (kata seru utk menyatakan bantahan keheranan, atau ketidaksukaan) ah. ~ maenya nepi ka kitu? ah, masak sampai begitu? si éta mah ngacaprak, ~! dia itu mengawur, ah!

Ahad n Ahad; (hari) Minggu.

ahem [var hem] (kata seru utk menarik perhatian).

ahéng [var ahing] adj ajaib, mengherankan.

ahérat [var ahirat] n akhirat.

ahing var dr ahéng.

ahir [var akhir] n akhir; yg paling belakangan.

ahirat Þ ahérat.

ahis n, ark adik.

ahli n ahli.

ahwal Þ awal.

ai var dr ari.

aing kgo {kas; abdi hal; sim kuring hal fml; kuring akr} aku: ieu ~, sombong, angkuh. Lj silaing.

aing pron pers

(r)asa aing ki merasa diri paling baik.

ais v gendong (di pinggang):

~ pangampih, kerabat yg membantu pekerjaan rumah tangga sehari-hari.

ngais v menggendong di samping tubuh; mengambin, Bdk dng akod (ngakod).

pangais n. -- bungsu (def?)

ajag [var ajak] n anjing liar yg berbulu coklat, Canis rutilans.

ajaib [Ar] adj keajaiban.

ajak1 n ajak, tawaran. ~ jawa, tawaran yg tdk serius, hanya demi kesantunan belaka. Þ tawar gatra.

ngajak v mengajak: kunaon kuring teu diajak? kenapa saya tdk diajak?.

ajak2 Jw dr ajag.

Ajam n Persia.

ajam v berniat, bermaksud (akan). ~ ka imahna, bermaksud utk ke rumahnya.

ajaman n rencana; niat. Þ angkanan.

ajang1 kdep untuk. ieu baju ~ manéh, ini baju untukmu. ket disingkat menjadi jang.

ajang2, ngajangan v, ark menaruh hormat (kpd). teu diajangan sakali, sama sekali tdk dihargai.

ajangan kgo, ark {hor} engkau. paréntah -- moal dirempak, perintah engkau takkan kulanggar. -- tuan, Yang Mulia.

ajar1, ngajar v mengajar.

ngajaran v mencoba; berusaha melakukan sesuatu.

diajar v belajar.

pangajaran n pelajaran.

ajar2 n, ark pertapa yg beragama Buddha. ~ domas, (Rigg.) delapan ratus pertapa yg dahulu hidup di Bukit Palosari di Banten.

ajeg adj 1 berdiri tegak (tdk condong atau roboh). 2 ki tegas, tdk mencla-mencle.

ajén n harga; nilai. ~ diri, harga diri; kehormatan diri..

ngajénan v menghargai (orang lain).

ajengan v ulama atau santri.

ajerut Þ ajrut.

aji1, ngaji v belajar, terutama ttg agama Islam; mengaji.

aji2 n . triloka ~.

aji3 n nilai; kualitas.

pangaji n nilai; harga.

aji4 n gelar dr Bahasa Jawa Kuna: A~ Saka, orang yg menemukan aksara dan penanggalan Jawa.

ajir n, ark pancang yg digunakan dlm kerangka bangunan.

ajlé, ajlé-ajléan v melompat-lompat dng menggunakan sebelah kaki. Þ éngklé.

ajleng, ngajleng v melompat, loncat (ttg hewan yg bertubuh besar). Bdk acleng.

ajok v, ark meniru(kan).

ajol v, ngajol v melompat secara tiba-tiba.

ajol-ajolan v melompat-lompat.

ajrag, ajrag-ajragan Þ ajrug-ajrugan.

ajrét, ajrét-ajrétan v melompat-lompat. Þ abrit, abrét, ajrut.

ajrih adj {hal; isin hal; éra akr} malu, segan.

pikaajriheun adj disegani.

ajrug, ajrug-ajrugan (atau ajrag-ajragan) v melompat karena gembira.

ajrut, ngajrut v melompat ke tempat yg lebih rendah.

ajrut-ajrutan v melompat-lompat; melompat berulangkali. Þ abrit, abrét, ajrét.

ajug n 1 lampu minyak; pelita. 2 benda yg digunakan sbg penyangga pelita agar lebih tinggi.

ajul, ngajul

ajul, ngajul v merodok; menjolok; mengambil buah di pohon dng cara menyodoknya dr bawah.

ajur adj cair, larut, hancur menjadi bubuk.

akal n akal; taktik; penilaian.

ngakalan v mengakali; berusaha menemukan solusi.

akang n abang.

ngakangkeun v memanggil (menganggap) sbg akang.

akar n akar.

akar n akar. ~ wangi, akar dr Andropogon muricatus yg berbau harum.

akas n sj semut yg gigitannya terasa sakit dan luka gigitannya tsb dapat mengeluarkan darah.

akasa Þ angkasa.

akbar adj besar; akbar.

akeul, ngakeul v mengangi (nasi).

akeup v, ngakeup v membawa dng cara meletakkan bendanya di antara tangan dan dada; mendekap. Þ keukeup.

akey, akey-akeyan v tertawa dlm jangka waktu yg agak lama tapi tdk begitu keras.

akhérat Þ ahérat.

akhir Þ ahir.

aki n 1 kakek. 2 panggilan kepada lelaki tua. ket disingkat menjadi ki.

akod v pangku; gendong (pangku di punggung).

ngakod v menggendong (di punggung). Bdk dng ais (ngais).

aksara [Skt] n aksara; huruf.

daun ~, daun dr sj tanaman yg tumbuh di batu yg lembab, yg daunnya memiliki noda hitam yg menyerupai aksara.

akteu [Bld] n akta; akte.

aku, ngaku v 1 mengaku; mengakui (suatu kesalahan, kepemilikan suatu benda dsb). 2 menganggap. -- lanceuk ka kuring, menganggap sbg kakakku.

akur [Bld] v, adj 1 sepakat; setuju. 2 rukun; damai.

sesuai; sama.

ngakurkeun v mendamaikan; merukunkan.

akut1, ngakut v mengangkut.

akut2, akut-akut n sj lebah yg membuat sarang dr lumpur dan mengubur telurnya bersama ulat dan laba-laba utk makanannya di hari nanti.

ala1, ngala v mengambil (buah, ikan, dsb). -- lauk mengambil ikan (di sungai dsb).

ngalaan v mengambili, mengambil lebih dr satu.

ala2, ~ manan Þ alah batan.

ala3 [Pr] kdep ala; menurut gaya/macam/cara: dahar ~ Timur Tengah, makan ala Timur Tengah.

alak-ilik Þ ilik (alak-ilik).

alam1 n 1 alam. ~ dunya, dunia, dunia fana. 2 masa; zaman; era; periode; kala. ~ harita, kala itu. dina ~ runtagna Pajajaran, di masa runtuhnya Pajajaran.

alam2, ngalaman v mengalami.

pangalaman n pengalaman.

alam3 [Ar] adj Maha Tahu: Wallahu alam, Tuhan Maha Tahu.

alamat n (per)tanda; tengara; alamat. ~ moal hasil jigana téh, sepertinya alamat tdk akan berhasil.

alang1 n ~ ujur, tujuan; susunan.

alang2, alang-alangan v keluyuran.

alangah, alangah-éléngéh v tertawa-tawa (tanpa menimbulkan suara).

alap, ngalap NB 87-p 1, NB 51 b) p 3.

bb ngalap haté

▶ dialap NB 84-p 5, NB 77 p 7.

alap-alap n alap-alap; sj elang, Falco bengalensis.

anggahota n anggota badan.

alas1 n 1 hutan; rimba. ~ Banten, hutan dlm wilayah Banten. 2 lembah gunung  (bukit dsb) yg tdk dilewati oleh sungai. tali ~, lembah yg menghubungkan dua gunung (bukit dsb).

alasan v mengumpulkan hasil hutan.

alas2, alasan n, ark hujan yg disertai angin. manggih --, kehujanan dan keanginan.

alas3 n porsi; nasi beserta lauk-pauknya.

alatan khub sebab; lantaran.

alé, ngalé v memilih benih padi.

alem, ngalem v memuji.

aleman n, adj (orang yg) senang dipuji.

alepa adv 1 alpa; 2 ki ceroboh.

alesan n alasan.

aleu, ngaleu v berteriak dng suara yg berirama.

aleum v mendung, pertanda akan turun hujan.

aleut, ngaleut v berduyun-duyun.

aleutan n sekelompok orang yg berduyun-duyun. NB 56 p 3.

alhamdulilah interj alhamdulillah.

ali1 n cincin. Þ cingcin.

~-ali ampal n sj cincin.

ali2 adj tinggi; luhur.

alih, ngalih {hal dr pindah} v pindah. bumina -- ka palih kalér, rumahnya pindah ke bagian utara.

alim1 {hal dr embung} v tdk mau.

alim2 adj 1 berilmu. 2 saleh, zuhud.

aling-aling n tirai, sekat ruangan. Þ pipinding.

alip n alif.

alit {hal dr leutik} adj kecil. nu ~ ulah dihijikeun sareng nu ageung, yg kecil jangan disatukan dng yg besar.

Allah n Allah. Allahu alim, Allah tahu yg terbaik.

Alloh Þ Allah.

Alloh n Allah.  

alo n keponakan; kemenakan.

alok1 v berteriak; memanggil dengan suara yg keras.

alok-alokan v menangis dng suara yg keras. Lj aeuk-aeukan.

alok2 adv, dial (ia) berpura-pura; (ia) ingin kita percaya: alok manéh teu boga béja, masak kamu tdk tahu.

alon adj pelan-pelan; perlahan-lahan; lambat-lambat.

alpukah n gagasan; inisiatif.

alu1, aluan n haluan; arah (ttg kapal yg berlayar).

alu2, alu-alu n = cécéndét.

alum n air muka sedih.

alun n gelombang.

ngalun v membantu orang lain dng cara berenang menyelamatkannya.

alun-alun n alun-alun.

alung boyong, ngalungboyongkeun v mempermainkan.

alung, ngalungkeun v melemparkan.

alur n 1 ark jejak jalan binatang yg ditandai dng semak belukar yg rebah. 2 jejak memanjang di permukaan tanah.

alus adj bagus; baik.

am kata antar utk menyuap (makan).

ama n panggilan akrab utk rama ‘ayah’.

amacak [var ambacak] adj acak-acakan.

amal n amal perbuatan.

ngamalkeun v berbuat; mengamalkan; menerapkan (suatu ajaran) dlm kehidupan nyata.

amang var dr mamang.

amar [Ar] n perintah.

amat adv (kata penyangat) amat; sangat; sekali. bener ~, sangat benar. pagéto ~, sehari sesudah lusa. luhur ~, sangat tinggi.

amai kb, ark ayah; bapak.

ambacak var dr amacak.

ambah, ngambah v melalui; mengarungi: ngambah tujuh sagara, mengarungi tujuh samudera.

ambalu n damar yg dihasilkan oleh serangga yg menempati pohon Coccus lacca.

ambar1 n, adj (warna) kuning gading.

ambar2 n, ark jasad janin yg dilahirkan pd usia kandungan sembilan bulan namun memiliki ukuran yg tdk normal (terlampau kecil).

ambay, ngambay adj berjuntai, menggantung panjang.

ambek1 v marah. Þ pundung.

ngambek v marah.

ambekan adj bersifat mudah marah. Þ pundungan.

ambek2, ambekan n nafas.

ngambekan v bernafas.

ambéng, ngambéng v makan sambil berjalan.

ambeu, ngambeu v mencium (bau).

ambleng var dr ampleng.

ambles v amblas.

ambon v teringat sendiri. ~ sorangan, cinta bertepuk sebelah tangan Þ bogoh nogéncang.

ambreg [var abreg], ngambreg v datang pd waktu yg sama.

ambu n 1 ibu(nda). 2 penguasa; danyang alam. ~ handap, penguasa dunia bawah; penguasa bumi. ~ kolot, (Badui) nenek. Þ nini. ~ luhur, penguasa dunia puncak (yaitu surga). ~ rarang = ambu handap. ~ tengah, penguasa dunia tengah; penguasa tempat hidup manusia.

ambucuy (jm arambucuy) adj tampak telah masak karena telah berwarna merah.

ambuing, ambuing-ambuing interj (kata yg diucapkan ketika terkejut atau heran).

ambul, ngambul [var dr ngampul] (jm ngarambul) v muncul, timbul (di permukaan air).

amburadul adj amburadul; rusak dan berantakan.

ameng {hal; ulin akr} (jm arameng) v (ber)main.

amis (jm aramis) adj manis. ~ budi, bagus budi pekerti, sering tersenyum kepada orang lain. ~ daging, berdarah manis, mudah terserang penyakit kulit dan sukar sembuhnya.

amit (jm aramit) v pamit.  ~ mundur, pamit akan pulang (karena sudah selesai urusan, dsb).

ampar (jm alampar) kkimp gelarlah; hamparkanlah.

ngampar v menggelar, menghamparkan: -- samak, menggelar tikar.

amparan {�hal; samak akr} n tikar.

ampeg adj berat dan pejal.

ampeuh, kaampeuh teu -- tak tertahankan.

ampih, ngampih v masuk, pulang (ke rumah, ke kandang).

ampih-ampih v menyimpan kembali di tempatnya setelah digunakan.

ngampihan v mengambil, menyimpan. -- kaperluan leuwih ti dua poéeun, mengambil (menyimpan) jatah utk lebih dr dua hari.

ampleng [var ambleng] adj lama tak ada kabar beritanya.

ngampleng v lama tdk pernah muncul (berkunjung).

ampleng, ngampleng v lama tak ada kabar, lama tak pernah berkunjung. -- salila sasabaraha taun, lama tak ada kabar selama beberapa tahun.

amprok v bertemu.

paamprok v bertemu (terutama secara tdk sengaja). -- jonghok, bertemu muka.

amprotan adj menakutkan; menimbulkan rasa takut.

ampuh adj lemah gemulai.

ampul, ngampul [var dr ngambul] (jm ngarampul) v muncul, timbul (di permukaan air).

ampun interj maaf; ampun. ~ paralun, mohon maaf; mohon ampun.

amuk, ngamuk v mengamuk.

amun n, v beriman.

-an2 akh (Badui) -nya: di tengahan, di tengahnya.

ana  ~ ditempo kana kaayaan ka nu tangtu. 1 . ~ geus kitu, setelah itu. 2 (digunakan sebelum kata yg menyatakan perbuatan) tatkala; ketika; pada saat. ~ gubrag orok, geuning awéwé tur geulis, tatkala si jabang bayinya keluar, ternyata jenis kelaminnya perempuan dan cantik pula. mobil ~ méngkol sok déngdék, mobil ketika berbelok seringkali miring. ~ anjog ka éta tempat, kuring ngarasa sieun, pd saat tiba di tempat itu, aku merasa takut.

~ kitu, kalau begitu. ~ kitu Syakuntala téh putra saha atuh? kalau begitu Syakuntala itu anak siapa?

anak n anak. ~ maung anak harimau.

~ bésan n (Badui) sebutan utk menantu.

anakan v beranak; melahirkan. ucing téh -- aya kana tiluna, kucing itu beranak tiga.

anca adj perlahan-lahan; lambat-lambat.

ancal, ancal-ancalan adj jarang, tdk rapat letaknya.

ancal-ancalan NB 81 p 5.

ancem, ngancem v mengancam.

ancer, ancer-ancer n perkiraan (waktu, jumlah).

ancik, kaancikan NB 82 p 3

ancik, ngancik v tinggal; bertempat; bersemayam (di/dina, di/pada). asih nu -- dina ati, rasa sayang yg bersemayam di dlm hati.

ancin adj makan sedikit (karena sakit atau karena sudah kebiasaan).

anclang var dr anclong.

anclom v tercelup, mencelup (ke benda cair).

anclong, nganclong v pergi tanpa tujuan.

anco, ancoan khub untuk.

ancrub v masuk ke dlm air.

ancul [var ngampul, ngambul] v muncul, timbul (di permukaan air).

ancur v hancur.

andeg1, diandeg v ditahan tak boleh pulang.

andeg2, ngandeg v mulai mengandung (hamil).

andégléng v duduk nyaman di kursi.

andekak atau andékak v. sila ~, duduk bersila dng kaki terbuka lebar.

andel, ngandel v percaya.

andelan n yg diandalkan.

piandel n. nyieun -- , mengarang kejadian bohong.

andéprok v duduk tanpa alas.

andih, ngandih v merebut tempat yg menjadi hak milik orang lain. Þ ngalindih.

andika kgo, sas {hal dr manéh} engkau. saha ~ sabenerna? siapa engkau sebenarnya?

ngandika v bersabda, berkata.

andir n getah pohon kirai (sebangsa pohon nipah yg daunnya dibuat atap, Metroxylon rumphii).

anduk [Bld handdoek] n handuk.

anés . nembé ayeuna ngalaman ~ model kitu,

angar adj gersang; tandus. tutuwuhan moal bisa jaradi da taneuhna ~, tanaman takkan bisa tumbuh  karena tanahnya tandus.

angas var dr gangas.

angél [Jw] adj susah, sukar.

angen n ulu hati.

angeun n sayur.

anggah-ungguh [Jw] n etika; sopan santun.

anggal n awal; mula. ti ~na, dr sebelumnya, dr semula.

anggang adj jauh; tdk berdekatan.

kaanggangan n kejauhan. neuteup ti --, menatap dr kejauhan.

anggap, nganggap v menganggap.

angger adj tetap; tdk berubah.

anggeuhan, kapianggeuhan teu -- tdk bisa ditentukan.

anggeus v, adj selesai.

nganggeuskeun v menyelesaikan.

anggeus adj selesai.

anggeus-anggeusan adv habis-habisan.

anggit, nganggit v menggubah (lagu, karangan). Þ ngagurit, ngadangding.

anggo {hal dr paké} v pakai.

nganggo: nyarios nganggo Basa Sunda, berbicara menggunakan Bahasa Sunda.

anggoan n pakaian.

angguklung adj sombong; angkuh.

anggur ktug mendingan; lebih baik: ~ ka cai heula ayeuna mah, Akang, lebih baik sekarang mandi saja dulu, Abang.

anggut, nyanggut Þ panggut (manggut).

angin n angin.

anging [var dr nanging] khub 1 {hal dr iwal} kecuali. taya deui Nu Maha Kawasa anging/nanging Gusti Alloh, tdk ada lagi Yang Maha Kuasa kecuali Gusti Allah. 2 {hal dr ngan} cuma; hanya. nu ngancik dina haté ieu taya deui anging anjeun, yg mengisi hati ini tak ada lagi, hanya engkau (seorang). NB 66-akh.

angir, diangir v keramas. Þ kuramas.

angkanan n rencana; niat. Þ ajaman.

angkaribung adj repot karena bawaannya banyak. Þ rébo, riba.

angkasa n angkasa.

angkat1 {hal dr indit} pergi. bapa ~ ka padamelan, bapak pergi (berangkat) ke tempat bekerja.

angkat2 v angkat. ~ jungjung, pekerjaan berat (kasar).

ngangkat v mengangkat.

angkatan n angkatan.

Angkawijaya = Abimanyu.

angken, ngangken v  menyambut, melayani (secara baik). parantos jadi kawajiban -- tamu mah, menyambut  (melayani) tamu secara baik memang sudah jadi kewajiban.

angken, ngangken v (makna?) . tuh di dieu gé teu diangken kana kasakit téh,

angkéng {hal dr cangkéng} n pinggang.

angker . disaur ~,

angkeub adj mendung. Þ ceudeum, haleungheum.

angkeuh, umangkeuh q.v.

angkeuhan n kemegahan.

angkeut {hal dr gado} n dagu.

angkir1, ngangkir v mengundang. tangtos sumping upami diangkir mah, kalau diundang pastilah akan datang. -- Widya ka ondangan, mengundang Widya untuk kondangan.

apes v sial.

angkir2, ngangkir v mengambil (buah dsb).

angkleung, ngangkleung (atau angkleung-angkleungan) v mengambang di atas permukaan air.

angklung

angkoh, angkohan n maksud; niat; harapan; keinginan. -- kuwu mah lembur urang téh mukti dina tanina, lain bet kalah ka arindit jadi pagawé di kota, harapan kepala desa agar kampung kita makmur dlm pertaniannya dan bukan malah pergi jadi pegawai di kota.

angkrék n anggrek, Orchidaceae. ~ leuweung, [def]

anglér

anglér, nganglér v mencangkuli sawah agar menjadi lumpur, yg dilakukan setelah macul mindo (pacul).

angles, ngangles v tdk mengaku.

angluh, ngangluh {hal dr nguyung} v murung karena sakit.

angob {hal dr heuay} v menguap (tanda ngantuk).

angon n ternak. budak angon anak gembala.

angop Jk dr angob.

angot adv (kata yg menunjukkan semakin ke objek berikutnya semakin bertambah) apalagi; bertambah; semakin; semakin menjadi. ~ si éta mah, leuwih bangor, apalagi dia, lebih bandel. Þ komo.

angseg, ngangseg v maju.

angsit, ngangsitkeun v mempercepat (pekerjaan).

angson, ngangsonan

angson, ngangsonan v menghasut.

angsrod, ngangsrodkeun v menyingsingkan (pakaian dsb).

anjang atah ~ jarang berkunjung

nganjang v bertamu. Þ nyémah (sémah).

anjeucleu v duduk dan tdk melakukan apa-apa.

anjeun {akr; manéh akr; andika sas; silaing atau sia kas} kgo Anda.

anjeunna kgo dia.

aranjeun kgo kalian.

aranjeunna kgo mereka.

anjog v tiba; sampai. basa Sanaya ~ ka sisi walungan, wanci geus ngagayuh ka magrib [Aan Merdeka Permana], saat Sanaya tiba di tepi sungai, waktu telah mulai magrib. Þ cunduk, nepi, datang.

anjrek, nganjrek v berdiam di suatu tempat utk sementara waktu.

anjuk, nganjuk v berhutang.

anjur, nganjurkeun . -- jelema,

anléh

anom {hal dr ngora} adj muda.

anpal v anfal, kambuh

antakusumah (Nask. Sunda Lama Kelompok Cerita: 70).

antaparah  teu ~, tanpa basa-basi; tiba-tiba.

antara n ruang antara dua hal (waktu, tempat); jangka waktu, renggang benda, dsb. ~ dua poéeun deui, jangka waktu sekitar dua hari lagi.

antay, ngantay v 1 berbaris; berjajar; berderet ke belakang (msl dlm antrian): dina poé-poé méh lebaran biasana mobil-mobil sok -- di jalan daérah dieu, pd hari-hari menjelang lebaran biasanya mobil-mobil berbaris karena macet di daerah ini. 2 (meng)antri: upami badé nyandak pormulir mah mangga -- sahiji-sahiji, kalau mau mengambil formulir silakan antri satu-satu.

antos, ngantos v menunggu; menanti.

antuk [var anték] n akhir.

antukna adv akhirnya. -- mah poho kana babawaanana, akhirnya lupa pd barang bawaannya.

anu (seringkali disingkat menjadi nu) part pembentuk n yang. anu beureum dipisahkeun jeung nu héjo, yg merah dipisahkan dng yg hijau.

anu [var dr nu] yang: anu matak anu mawi, oleh karena itu.

anyar adj baru.

nganyaran v 1 memperbaharui. 2 (Badui) memakan hasil panen utk pertama kalinya (sbg tanda syukur pd Batara Tunggal).

anyar

nganyar-nganyari ki NB 43 p 1.

aos {hal dr baca} v baca.

ngaos v membaca: ~ Quran, membaca Quran.

apa [kp dr bapa] n ayah; bapak.

apal v hapal, tahu.

apan khub

apanan khub

apét adj dekat; erat (ttg hubungan antar manusia).

api lain, ngapilainkeun v mengabaikan; tdk menganggap.

api-api v (ber)pura-pura.

api-api adj pura-pura.

aping

mangaping v ?

aplak [var ablag], ngaplak adj, v luas sekali; leluasa.

upluk-aplak [var ublug-ablag] adj sangat luas: pasawahanana --, daerah pesawahannya sangat luas.

aprak, ngaprak v

apruk, apruk-aprukan v berjalan tak menentu arah.

apung, ngapung v terbang: -- ngawang-ngawang, terbang melayang-layang di angkasa.

arah n tujuan.

ngarah khub agar; supaya. Þ ambéh.

diarah v dipakai, digunakan, diambil.

arak n arak.

aral v 1 tdk mau mengerjakan sesuatu (karena malas dsb). 2 jengkel dan tdk menerima keadaan. ~ subaha (1) sangat segan, sangat malas mengerjakan sesuatu. (2) sangat jengkel dan tdk menerima keadaan.

aran Þngaran

aranvar dr ngaran.

arap-ap-eureup-eup v berbicara gagap.

Arba n, ark Rabu. Þ Rebo.

arca n patung batu. A~ Domas, objek pemujaan Suku Badui yg terletak di hulu Sungai Ciujung dan Cisimeut, yg hanya boleh dikunjungi oleh orang Badui Dalam terrtentu saja.

arde [Bld aarde, bumi] n .

arék adv akan: ~ ka mana?mau ke mana? ket seringkali disingkat menjadi rék. Þ érek, endék, dék, deuk.

arep, arep-arepeun

arep, ngarep-ngarep

arep, ngarep-ngarep v menanti dng harap-harap cemas.

arep-arepeun v khawatir, cemas (karena orangnya tak datang-datang).

arep, ngarep-ngarep v mengharapkan.

areuy n tanaman menjalar.

~ beureum def?

ngareuy v menjalar.

ari, kalau.~ manéh rék percaya ka koran, rék percaya ka majalah? Kalau kamu mau percaya ke koran atau majalah?

ari1 [var ai] �part 1 (kata utk menyatakan perihal pendapat atau keadaan seseorang) adapun; akan halnya; kalau: ~ kuring mah teu panuju kana pendapat nu siga kitu téh, adapun saya tdk setuju dng pendapat yg semacam itu. ari kuring mah teu tatu, ngan ukur  tipalitek wungkul, kalau saya sih tdk luka, hanya terkilir saja. 2 (digunakan di muka nama orang atau kata ganti orang): ~ Iyah, pilakadar gé ménta cai, ah, Iyah ini, orang cuma sekadar minta air kok. ~ manéh, Adul, lain dicaram atuh budak rék indit ti peuting téh, kamu ini bagaimana, Adul, anak akan pergi malam-malam kok tdk dilarang.

arina khub : -- geus kitu, sesudah itu.

ari2 adj serius; sungguh-sungguh: aya ku teu ~, tdk serius bekerjanya.

aria Þ arya.

arileu, arula-arileu adj berkelok-kelok (jalan dsb).

ariman jm dr iman.

arot, ngarot v [var ngareueut] {hal; nginumakr} minum; meminum: saparantos tuang, bapa -- ciéntéh, sesudah makan bapak meminum air teh.

arti

ngarti v mengerti; memahami: ngarti Basa Walanda, mengerti Bahasa Belanda.

arti, ngarti (jm ngalarti) v mengerti.

ngartieun (jm ngalartieun) v utk org ke-3 (ia, mereka) mengerti.

mangarti v = ngarti.

artos {hal dr duit} n uang.

aruy1, ngaruy v gerimis; hujan rintik-rintik.

aruy2, ngaruy v meneteskan air liur (tanda berselera).

arya atau aria [Skt] n gelar bagi bupati (pd zaman dahulu): A~ Wiratanudatar, nama bupati Cikundul (kini termasuk wilayah Cianjur). Þ adipati.

as atau a.s. kp [Ar a(laihis-)s(alam)] semoga beliau mendapat keselamatan (digunakan di belakang nama nabi, kecuali Nabi Muhammad). Þ saw.

asa1 [< rasa] n rasa; terasa; serasa: ~ haseum geuning buah téh, kok mangganya terasa masam, ya? ~ dina pangimpian, serasa dlm mimpi.

asa2, asa-asa adj 1 ragu-ragu. Þ mandeg mayong. manéhna asa rada asa-asa, ia agak merasa ragu-ragu. 2 malu-malu.

asah, ngasah v mengasah.

asak adj matang.

ngasakan v memasak.

asakan n makanan yg telah matang.

asal adv asal.

aseuk n tugal; pembuat lubang utk menanamkan benih.

ngaseuk v membuat lubang utk menanamkan benih. ►n upacara menanam benih dlm adat Badui yg dilaksanakan pd bulan kapitu.

asih n kasih sayang. Nu Maha ~ n Yang Maha Penyayang.

asihan n jampi-jampi supaya disukai oleh orang yg diinginkan.

asil n hasil.

asiwung KU 190 ngajul

asma n nama: kalayan ~ Allah, dng nama Allah.

asmarandana n tembang 7 baris yg mengungkapkan percintaan atau menasehati ttg sesuatu.

asong, ngasongkeun

Asri n Sri; dewi padi.

asruk, ngasruk v merambah, menyusuri. -- léngkob jeung nyorang leuweung, menyusuri baruh dan merambah hutan.

asup v masuk. Þ abus.

asup

kaasup

atanapi {hal dr atawa} khub atau. sapalih atanapi sagemblengna, sebagian atau seluruhnya.

atawa khub atau.

atawa khub atau: rék saré atawa dahar heula? mau tidur atau makan dulu?

atik, ngatik v mendidik; mengajar.

atuh part  dong; kata yg digunakan sbg penghalus atau penegas ujaran: tong ambek ~ da éta mah ngan heureuy, jangan marah dong, itu kan cuma bercanda. dahar rujak nu lada teuing, ~ tuluyna téh nyeri beuteung, makan rujak yg terlalu pedas, akibatnya ya sakit perut.

atuh part (digunakan sbg kata pengukuh). ~ nya euweuh jang isuk ari didaharan waé ayeuna mah, kalau dimakan semua hari ini ya tdk ada buat besok. tong cicing waé, ~, geura paculan taneuh beulah kalér, ka dituh! jangan berdiam diri saja, ayo cangkuli tanah di sebelah selatan, sana! nya éta ~, sanajan dibéjaan kawas kumaha ogé teu ngarti-ngarti, ya begitulah, walaupun diberitahu dng cara apapun (ia) tak kunjung mengerti. ~ saban jalma anu ngaliwat ngarérét ka manéhna, setiap orang yg lewat melirik kepadanya.

atum n atom.

atur1, piatur : ~na ka pandeuri,

atur2, aturan n aturan; peraturan.

palaturan (atau paraturan) n aturan; peraturan.

awa- [var euweuh] klitik tanpa: awahama, tanpa hama.

awah, awahing

awak [var hawak (ark)] n badan; tubuh.

saawak-awak n sekujur badan. gateul --, gatal di sekujur badan.

awal n 1 awal. 2 (digunakan dlm nama bulan): Rabiul A~, Rabiul Awal.

awang-awang n awang-awang; angkasa.

awas, ngawas-ngawas v mewanti-wanti; memberitahu agar berhati-hati (kana, thd). ngawas-ngawas kana patuanganana, mewanti-wanti agar menjaga kesehatan pencernaannya.

aweh [diakr?]

~ salam v uluk salam; ucap salam.

awéwé n wanita; perempuan.

awi n buluh; bambu.

~ gading n .

awis {hal dr mahal} adj 1 mahal. 2 ki jarang. ~ tepang, jarang bertemu.

awit n awal; mula-mula; yg pertama.

ngawitan v memulai. ngawitan jisim kuring duaan nyembahkeun heula sadayana puji miwah saniskanten pujaan, kami berdua memulai dengan memanjatkan segala puji dan puja.

awon {hal dr goréng} adj buruk, jelek.

kaawonan NB 63-n4p3.

awong, awong-awongan v berteriak keras-keras.

awor adj menyatu.

awuntah adj boros.

awur, ngawur v 1 menebarkan benih. 2 menaburkan makanan utk memberi makan merpati dsb.

ngawurkeun v menaburkan.

awur-awuran adv berserakan.

awut, awut-awutan adj acak-acakan.

aya v ada: ~ rupa-rupa jinisna, ada bermacam-macam jenisnya. teu ~ nanaon, tdk ada apa-apa. ~ kana saparapat jam ada sekitar seperempat jam. na ~ ku kabina-bina teuing bangor téh, nakalnya kok keterlaluan sekali.

ayah n (Badui) (panggilan kepada) lelaki yg sudah berumur atau yg sudah dewasa.

ayak, ngayak v mengayak.

ayakan n ayakan. -- gedé, alat penyerok ikan. Þ sair.

ayap1, ngayap v menjemput.

ayap2, uyup-ayap v meraba-raba (karena gelap).

ayat n ayat.

saayat n seayat.

ayer, ngayer v mengalir terus-menerus, spt hujan yg tak jua berhenti.

ayeuh1 ~ ngora, keturunan keluarga yg mati muda.

ayeuh2, ayeuh-ayeuhan v bersorak bersahut-sahutan.

ayeuh3 (jm arayeuh) adj roboh.

ayeuna adv sekarang, kini: ~ urang reureuh heula, sekarang kita istirahat dulu. Þ kiwari.

ayeuna-ayeuna adv akhir-akhir ini.

saayeunaeun adv hanya utk saat ini.

kaayeunakeun n pd zaman  sekarang; akhir-akhir ini.

ayeuna adv sekarang; kini: ayeuna pisan, sekarang juga. ayeuna manéhna jadi poho ka barayana, sekarang ia jadi lupa kepada sanak-saudaranya.

ayi [var rayi] n adik. Þ adi.

ayon v menimbang, mengukur.

ngayonan v mengukur, menghadapi, mengimbangi. -- musuh, menghadapi musuh.

ayon, pangayon

pb bobot pangayon timbang taraju

ayum, ngayuman v mengganti barang yg rusak atau hilang.

ayun, ngayun v mengayun

ngayunkeun v menuruti kehendak orang lain.